"5... chưa"
Hà Văn Thịnh

Trong báo cáo về tình hình thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo Luật Đất đai trình lên Quốc hội, có tất cả "5 chưa": Chưa lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở 20% số huyện; Luật Đất đai năm 2003 chưa được điều chỉnh cho phù hợp; chưa có dự báo chính xác về nhu cầu quỹ đất; chưa tính toán đầy đủ về hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường và chưa phát huy cao nhất tiềm năng đất đai. "5 chưa" này là quá nhiều, trong khi lại có những "chưa" khác chưa được nhắc đến.

Nhiều địa phương đang phát triển ngoài lề của quy hoạch tổng thể toàn quốc - đó là điều thứ nhất khó có thể chấp nhận. Không thể để cho tình trạng manh mún và chắp vá đi kèm với con tàu kinh tế đang đòi hỏi tính đồng bộ tăng tốc.

Tại sao Luật Đất đai ban hành từ năm 2003, đến nay vẫn chưa được điều chỉnh? Tại sao lại bắt luật phải điều chỉnh theo những sai lầm, bất cập nào đấy? Chưa có những dự báo chính xác về nhu cầu quỹ đất mà vẫn triển khai những dự án dân cư này, khu công nghiệp nọ, là không ổn.

Đó là chưa nói đến việc chúng ta không cần tính toán đầy đủ các hiệu ứng và hiệu quả, hậu quả của các quy hoạch đất đai, nên mới đào đường lên xuống hết lần này đến lượt khác, và đã có không ít những thành phố vắng người, nhiều cỏ dại. Những việc trên đây tất yếu dẫn đến việc thứ 5: Đó là không thể nào phát huy cao nhất tiềm năng đất đai.

Đất đai thông thường là một trong những nền tảng có tính bền vững và ổn định của một nền kinh tế. Còn phải nhấn mạnh thêm rằng, không ít cuộc chiến tranh, bạo động, bị kẻ xấu lợi dụng, sự trì trệ hoặc ngay cả trong quan hệ láng giềng, thì đất đai luôn là một trong những nguyên nhân quan trọng gây nên xung đột và mâu thuẫn. Đất còn là cội nguồn của nước. Vậy, tại sao chúng ta lại "chưa" nhiều đến thế trong cách nghĩ và cách làm về vấn đề hệ trọng này? Cách đặt vấn đề sai không thể tìm ra lời giải đúng. Đó là nguyên tắc. Nếu thấy sai mà không giải quyết ngay, thì hậu quả chắc chắn sẽ là nghiêm trọng.

Có một vấn đề được dư luận quan tâm hàng đầu hiện nay là tình trạng tham nhũng đất đai. Ít có địa phương nào không có chuyện "quan nhân hữu đắc địa" (người làm quan luôn có những mảnh đất tốt). Trong từng thành phố, thị xã, không ít chủ của những "mảnh đất" tốt nhất là những người có chức có quyền. Nếu không giải quyết được vấn đề tham nhũng đất, có nghĩa là chúng ta chưa giải quyết được gì nhiều.

Có những cái "chưa" chưa thể làm được trong ngày một ngày hai. Có nhiều cái "chưa" khác con người có thể chờ đợi. Nhưng có những cái "chưa" nhất thiết phải giải quyết nhanh.