Những vụ "nổi cộm" tại Vietnam Airlines (VNA), hôm qua, VNA tổ chức họp báo:
Nhiều câu hỏi chưa được giải đáp

* Viên phi công "ngủ gật" nói gì?
* Có hay không chuyện "lại quả" trong phi vụ mua động cơ Boeing 777?
* Phi công bị cảnh sát giữ vì mang thuê tiền?

Sáng 14.6, tại cuộc họp báo của Tổng Cty Hàng không Việt Nam (VNA) ở Hà Nội, các phóng viên đã đưa ra một loạt câu hỏi được dư luận quan tâm. Trong đó đặc biệt là việc mua động cơ cho máy bay Boeing 777 được cho là gây thiệt hại lớn cho VNA và có nhiều dấu hiệu không bình thường. Tuy nhiên, nhiều câu hỏi vẫn còn bỏ ngỏ do... hết thời gian.

Những phi công của Vietnam Airlines trong khoang lái.

Sau khi thông báo tình hình sản xuất 5 năm gần đây, Tổng Giám đốc VNA Nguyễn Xuân Hiển đề cập khá kỹ một loạt nội dung được dư luận đặc biệt quan tâm. Đó là việc mua động cơ cho 4 máy bay Boeing 777 và thuê máy bay Boeing 777; vụ kiện liên quan đến luật sư M. Liberati tại Italia; một số vấn đề theo kết luận của đoàn kiểm tra của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương... Tuy nhiên, các phóng viên vẫn chưa thoả mãn với những gì ông Hiển trình bày.

Riêng việc mua động cơ là nội dung được các phóng viên đặt ra nhiều nhất: Theo báo cáo của TCty, thì "để duy trì thị trường và theo đúng chiến lược đã có, VNA đã thuê máy bay B777 để bay Pháp, Đức...", nhưng trước đó lại chỉ tính đến "vào những năm 2000-2001, khi lập dự án mua máy bay, các đường bay khu vực có ý nghĩa đặc biệt quan trọng". Vậy phải chăng VNA quên đi "chiến lược đã có"?

Mặt khác, "việc lựa chọn động cơ phải tính toán để tổng chi phí đầu tư và khai thác là nhỏ nhất" liệu có đúng không, nếu sau đó chúng ta lại phải đi thuê máy bay B777 lắp loại động cơ khác, có thể khai thác đường dài với giá đắt hơn nhiều so với thuê máy bay tầm trung?

Có phải người được cử đi đàm phán mua máy bay chỉ có chuyên môn về ôtô, nên đã bị hớ; văn bản số 298 của Tổng cục Hàng không dân dụng Việt Nam (HKDDVN) báo cáo Thủ tướng Chính phủ có nhiều điểm khác biệt với một số văn bản của VNA, nhưng tại sao trong văn bản giải trình gửi cho báo chí của TCty lại không đề cập đến văn bản này; có phải việc mua động cơ đặt Chính phủ vào việc đã rồi; việc mua máy bay có hay không việc "lại quả"; tại sao mua sắm khẩn cấp nhiều như thế?...

Trả lời về văn bản số 298 của Cục HKDDVN, ông Nguyễn Sỹ Hưng - Chủ tịch HĐQT TCty VNA - cho rằng, trước đây chúng ta sử dụng chủ yếu công nghệ của Nga, nên nay tiếp cận với công nghệ khác, do đó có những cách hiểu khác nhau là chuyện bình thường.

TGĐ VNA Nguyễn Xuân Hiển: Trong kinh tế thị trường, việc lobby là bình thường!

Tiếp đó, ông Hiển nói thêm, việc mua máy bay nhiều khi còn liên quan đến yếu tố quan hệ chính trị, kinh tế..., đặc biệt trong hoàn cảnh chúng ta đang đàm phán gia nhập WTO. Về báo cáo gửi Chính phủ, ông Hiển khẳng định: Không báo cáo sai với Chính phủ cũng như không đặt Chính phủ vào việc đã rồi, vì các bước đều tuân thủ đúng nguyên tắc, đều báo cáo Cục HKDDVN và Chính phủ.

Còn việc lobby, ông Hiển nói thẳng, trong kinh tế thị trường, cạnh tranh khốc liệt thì điều này là chuyện bình thường, nhưng không có chuyện "lại quả" trong việc mua động cơ này.

Với câu hỏi: Đi mua máy bay lại cử người học về ôtô, ông Trần Hữu Phúc - Trưởng ban quản lý vật tư của TCty VNA, người bị ám chỉ về nội dung này - đứng dậy nói rõ, ông là người được đào tạo ở Trường Hàng không Kiép từ năm 1983.

Một số nội dung "nổi cộm" khác
Với nguồn tin cho rằng, thuê máy bay B767 rẻ hơn 10 lần so với thuê máy bay B777, ông Hiển nói, một số chuyên gia ở nước ngoài khi đọc báo Việt Nam, đã không hiểu tại sao lại có thông tin như vậy; với viên phi công bị giữ lại do bị nghi ngờ có hành vi quấy rối tình dục, ông Hiển cho biết, toà án của Singapore đã trả lời: Đó là do sự hiểu nhầm về văn hoá giao tiếp và về ngôn ngữ; còn thông tin có một phi công bị cảnh sát giữ vì vi phạm luật hải quan Australia (mang quá 10.000USD trong người phải báo cáo), ông Hiển nhìn nhận, nguyên nhân do có thể anh ta mang thuê tiền cho một ai đó; còn chuyện viên phi công ngủ gật hơn tiếng đồng hồ là không thể. Tuy nhiên, tổ lái vẫn có lỗi nên đã bị kiểm điểm, tạm ngừng bay và phải bổ túc lại nghiệp vụ.

Với 11 trường hợp bổ nhiệm cán bộ không đúng thủ tục, nguyên nhân chủ yếu là do thiếu chứng chỉ lý luận về chính trị, thiếu lấy ý kiến của cơ sở, hoặc có nhưng không làm thành văn bản; còn 16 trường hợp học viên được học bổng của VNA không đúng tiêu chuẩn, ông Hiển cũng thừa nhận trong đó có hai người cháu ruột của mình, nhưng không có trường hợp nào là con của gia đình thông gia. Trong đó, có trường hợp con ông Giám đốc Xí nghiệp máy bay A75, vài ngày trước khi bị chết vì căn bệnh ung thư, ông đã có nguyện vọng với lãnh đạo VNA cho con mình được học bổng của TCty.

Duy Hưng