Các doanh nghiệp chế biến - xuất khẩu hạt điều:
Nguy cơ thua lỗ treo trước mắt?
Đông Anh

Mất mùa, vật giá leo thang, cạnh tranh không lành mạnh, thiếu nguyên liệu sản xuất v.v... - đó mới là một số trong rất nhiều yếu tố khiến cho các DN chế biến - xuất khẩu hạt điều không thể lạc quan trong niên vụ 2006 này. Trái lại, nguy cơ thua lỗ nặng trong năm 2006 đang treo trước mắt họ...

Chế biến hạt điều tại Cty Thanh Lễ (Bình Dương).

Đã lỗ và sẽ lỗ!
Theo ông Nguyễn Văn Lãng - Tổng Thư ký Hiệp hội Cây điều VN (Vinacas): "Kết thúc niên vụ năm 2005, các DN ngành điều VN đã bị thua lỗ khoảng 1.000 tỉ đồng. Một trong những nguyên nhân chính khiến các DN lao đao là chi phí cho giá thành quá cao; trong khi giá điều xuất khẩu lại... không cao như dự đoán.

Ngay trong cuộc họp gần đây bàn về giá thu mua nguyên liệu năm 2006 của Vinacas, tổ chức tại tỉnh Bình Phước, có không ít DN đã phàn nàn: "Các DN thu mua nguyên liệu điều thô đã không theo một trật tự nào. Mạnh ai nấy mua, cứ đua nhau tăng giá để thu mua điều thô của nông dân với giá quá cao (9.000 - 11.000 đồng/kg), trong khi giá thật chỉ 8.000 đồng/kg. Lối thu mua này khác nào... giết lẫn nhau. Tuy nhiên, bước sang niên vụ 2006, những khó khăn từ năm 2005 vẫn còn đeo đẳng các DN".

Ông Phạm Văn Biên - Chủ tịch Vinacas - phân tích: "Năm 2006, theo dự đoán, nếu bằng năm trước, sản lượng điều VN phải là 350.000 tấn. Song, trên thực tế hiện nay, các DN mới nhập kho trên dưới 200.000 tấn. Cộng thêm sản lượng còn lại của các DN (khoảng 30.000 tấn) và lượng điều thô còn trong dân, thì sản lượng điều thô của VN năm nay chỉ đạt cỡ 250.000 tấn. Như vậy, năm nay sẽ thiếu hụt khoảng 100.000 tấn".

Thiếu nguyên liệu, các DN lại đua tranh nhau mua điều vượt giá sàn (8.000 đồng/kg) từ 1.000 - 3.000 đồng/kg (tức 9.000 - 12.000 đồng/kg), điều này càng đưa các DN đến thua lỗ. Trong lúc đó, theo ông Nguyễn Văn Lãng: "Có không ít nhà nhập khẩu nước ngoài, trước đây lỡ ký hợp đồng với các DN Việt Nam với giá cao (4,5USD/kg), nay giá điều nhân thế giới xuống thấp (3,2USD/kg), họ đã... "xù" hợp đồng. Mới đây nhất, Cty cổ phần chế biến hạt điều Lofoco (Long An) đã công bố lỗ tới 6,1 tỉ đồng".

Bà Phan Thị Mỹ Lệ - GĐ Cty TNHH Mỹ Lệ (Bình Phước) - cũng đánh động: "Tình trạng gian lận trong thu mua điều như: Trộn tạp chất, hoá chất để làm tăng trọng lượng hạt điều, nhưng làm giảm chất lượng nhân điều - đã đến mức báo động".

Những yếu tố này cũng... góp phần làm cho DN điều VN thua to. Ông Nguyễn Văn Chiểu - thành viên Vinacas - nhận định: "Giá điều nhập kho từ nay đến hết vụ, chắc chắn phải từ 11.500 đồng/kg trở lên. Trong khi giá xuất khẩu vẫn còn rất thấp, không tăng chút nào. Chính vì vậy, các DN xuất khẩu hạt điều vẫn còn gặp khó khăn".

Nhập khẩu điều thô - giả pháp tình thế?
Trước tình hình này, có lẽ trong tháng 6.2006 này, Vinacas sẽ rất bận rộn, bởi một kế hoạch nhập khẩu khẩn cấp 100.000 tấn điều thô từ Châu Phi về VN cho các DN chế biến, rồi xuất khẩu ngược sang Mỹ, EU, đã được đặt ra.

Ông Nguyễn Văn Lãng - Tổng Thư ký Vinacas - cho biết: "Đó là giải pháp tình thế nhằm giúp các DN ngành điều VN vượt qua cơn khó khăn, khát nguyên liệu.Vấn đề duy trì việc làm cho hàng trăm ngàn CN ngành điều vẫn là tối quan trọng. Thua lỗ, khó khăn chỉ nhất thời, bởi thế nào đi nữa, hằng năm, ngành điều VN vẫn mang về cho đất nước từ 300 - 400 triệu USD (năm 2005 là 485 triệu USD). Và, chế biến - xuất khẩu điều VN vẫn nằm trong 3 nước hàng đầu thế giới (Ấn Độ, VN và Brazil)".