Ngày mai, Quốc hội sẽ bỏ phiếu bầu chức danh Tổng kiểm toán Nhà nước. Tuy nắm trong tay quyền lực to lớn song Tổng kiểm toán sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn. Phó chủ nhiệm Uỷ ban kinh tế ngân sách Tào Hữu Phùng trao đổi thêm với VnExpress về vấn đề này.

Ông Tào Hữu Phùng cho rằng kiểm toán là một công cụ chống tham nhũng.

- Ông đánh giá thế nào về hiệu quả hoạt động của kiểm toán nhà nước?

- Tuy hoạt động chưa có đầy đủ cơ sở pháp lý (hiện mới có nghị định của Chính phủ) song kiểm toán nhà nước đã chứng tỏ là công cụ chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí rất hiệu quả.

Thông qua các báo cáo kiểm toán, Chính phủ đã phát hiện rất nhiều hành vi báo cáo tài chính thiếu trung thực, phản ánh sai thực trạng hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước. Chẳng hạn, kết quả kiểm toán của 5 tổng công ty nhà nước trong năm ngoái đã phát hiện thêm 100 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế không được hạch toán, có tổng công ty báo cáo lãi 63 triệu đồng, nhưng thực chất lỗ gần 40 tỷ đồng. Mỗi năm, kiểm toán tiết kiệm cho Nhà nước vài nghìn tỷ đồng, tuy nhiên con số này còn rất nhỏ bé.

- Là đại biểu Quốc hội, ông đặt ra tiêu chí nào khi bầu Tổng kiểm toán Nhà nước?

- Người được chọn phải hoàn toàn khách quan, độc lập, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý chi tiêu ngân sách, sử dụng tài sản nhà nước.

- Khi trực thuộc Quốc hội thay vì trực thuộc Chính phủ, Tổng kiểm toán sẽ có những thuận lợi và khó khăn gì?

- Chức danh Tổng kiểm toán tương đương với chức bộ trưởng, nhưng ông ta lại không phải là thành viên Chính phủ. Thuận lợi lớn nhất là Luật Kiểm toán nhà nước sẽ có hiệu lực từ 1/1/2006, đây là cơ sở pháp lý rất cao dành cho những Bao Công hiện đại. Họ độc lập với Chính phủ, làm việc công tâm theo pháp luật, lương do ngân sách trả.

Tuy nhiên, để luật đi vào cuộc sống cũng mất một vài năm. Uỷ ban thường vụ Quốc hội là cơ quan ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện luật, song Tổng kiểm toán sẽ phải củng cố lại bộ máy nhân sự, đảm đương cả việc quản lý biên chế, tổ chức.

- VN không thiếu kiểm toán trình độ cao, song những người giỏi đang có xu hướng chạy sang làm việc cho nước ngoài. Vậy kiểm toán nhà nước có chế độ gì đặc biệt không thưa ông?

- Kiểm toán cũng chỉ là một ngành chuyên môn, vì thế ngạch lương và phụ cấp dành cho kiểm toán nhà nước vẫn theo quy định chung về công chức. Nước mình nghèo, ngay chủ tịch nước lương có 3 triệu đồng/tháng thì anh tổng kiểm toán đòi bao nhiêu. So với nước ngoài thì khó lắm, không cứ kiểm toán, ngành nào họ trả lương cũng đều cao hơn.

- Từng là thứ trưởng tài chính ông thấy sao khi kiểm toán là những người phát hiện tiêu cực, thu nhập thấp như vậy họ có thể "sinh hư"?

- Luật đã có những điều cấm anh vi phạm. Quan trọng là phẩm chất kiểm toán viên thế nào, chứ không cứ ngành kiểm toán, công chức tài chính, đầu tư cũng được người ta cho là ở vị trí "ngon", chả nhẽ ai cũng "hư"?

Phong Lan thực hiện