Trả lời trực tiếp các chất vấn tại hội trường Quốc hội sáng nay, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Võ Hồng Phúc luôn khẳng định đã công tâm khi xử lý các vấn đề thuộc thẩm quyền. Tuy nhiên, khi đại biểu Nguyễn Ngọc Trân góp ý bộ đã yếu kém trong quy hoạch một số dự án, ông Phúc vội vàng thừa nhận khuyết điểm.

Bộ trưởng Võ Hồng Phúc là người đầu tiên trả lời chất vấn trước Quốc hội sáng nay. Báo cáo giải trình của ông tập trung vào trách nhiệm của Bộ và hướng xử lý vụ án Rusaka của "siêu lừa" Nguyễn Đức Chi. Ông tuyên bố cá nhân ông đã xử lý công tâm trong vụ này.

Bộ trưởng Phúc thừa nhận việc thẩm tra năng lực tài chính của Nguyễn Đức Chi chưa đầy đủ. Nhưng ông lại chỉ ra nguyên nhân là do thời điểm đó pháp luật thay đổi quá nhanh, cán bộ chưa nắm được. Luật Đầu tư 2000 ra đời trong bối cảnh suy thoái kinh tế, vì vậy được thông qua nhanh để thu hút đầu tư. Luật thông qua 1/6 thì 1/7 có hiệu lực, nghị định thông qua 1/7 thì 1/8 có hiệu lực, do đó những người thụ lý chưa nắm được, cứ áp dụng các quy định cũ chứ không phải là dự án có điều kiện.

Bộ trưởng cũng thừa nhận lỗi của Bộ Kế hoạch Đầu tư chưa đưa ý kiến của Bộ Quốc phòng báo cáo Thủ tướng trong việc điều chỉnh cấp 13 ha đất của dự án. Về sau, Bộ đã có hai công văn trình Thủ tướng Chính phủ cho phép chuyển nhượng dự án. Theo Bộ trưởng Phúc, các xử lý đó là đúng luật để thu hồi vốn cho nhà nước.

Ông cho biết Bộ Kế hoạch Đầu tư đã họp ban cán sự quyết định xem xét từng cá nhân để xử lý nếu phát hiện bất kỳ cá nhân nào tiêu cực sẽ xử lý hành chính, thậm chí xử lý hình sự. Về phần trách nhiệm Bộ trưởng, từ 2002 ông đã xử lý các vấn đề phát sinh theo quyết định của pháp luật các vấn đề phát sinh mới phát hiện trong 2/2004. "Các cán bộ báo cáo tôi và tôi xử lý từ tháng 3/2005. Tôi xử lý đúng pháp luật, công khai, công tâm đúng với lương tâm của người bộ trưởng", ông Phúc khẳng định.

Mở hàng phần chất vấn trực tiếp Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư, đại biểu Dương Kim Anh đọc một văn bản khá dài liên quan tới vụ án Rusalka và trách nhiệm liên đới của Công ty Xuất nhập khẩu lương thực Trà Vinh (thuộc Tổng công ty Lương thực Miền Nam). Đại biểu không đặt câu hỏi trực tiếp, mà chỉ "giãi bày hộ" tâm tư nguyện vọng của doanh nghiệp ở địa phương mình. Bộ trưởng Phúc đã giải thích thêm một số chi tiết mà đại biểu Dương Kim Anh trình bày. Ông cho biết, trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh, ông Thái Bình đã đề nghị cho phép Tổng giám đốc Công ty Lương thực Miền Nam gặp và giải thích kỹ hơn sự vụ.

"Tôi không quen ai ở Công ty lương thực Trà Vinh cũng như Tổng công ty Lương thực Miền Nam. Nhưng hôm đại biểu Thái Bình gặp tôi, đã đưa theo Tổng giám đốc của Tổng công ty Lương thực Miền Nam. Tôi đã đề nghị Tổng công ty Lương thực Miền Nam về làm văn bản giải trình và họ đã gửi lại cho tôi qua đại biểu Thái Bình. Họ giải trình rất thảm thiết. Tôi yêu cầu các cán bộ của mình xử lý. Các cán bộ đề nghị tôi không nên xử lý vụ việc đó bởi rất nhạy cảm. Nhưng tôi nói, phải làm đúng luật, mình không tư túi nên không lo", ông Phúc tiếp tục khẳng định cách làm việc nghiêm minh và khách quan của mình.

Không hài lòng với cách giải trình của Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư, đại biểu Đỗ Trọng Ngoạn đưa ra vấn đề chất lượng tăng trưởng kinh tế, trách nhiệm của bộ trưởng trước sai phạm của dự án Rusalka. Ông chất vấn: "Mía đường, đánh bắt xa bờ, dự án chè Nhật Bản thất bại. Khí điện đạm Cà Mau chậm tiến độ. Như vậy đói nghèo có cứu vãn được không. Bộ trưởng nói Nguyễn Đức Chi làm đúng luật nhưng công việc thực tế lại sai. Vậy có nghĩa là luật sai? Lúc đầu không cho liên doanh sau lại cho, lúc đầu không cho vốn sau lại cho. Bộ trưởng đã thay đổi ý kiến rất nhiều. Bộ Quốc phòng sai, Trà Vinh sai nhưng tôi cho rằng bộ trưởng đã buông lỏng khi thay đổi liên tục".

Bộ trưởng Võ Hồng Phúc cho rằng để kết luận về chất lượng tăng trưởng không thể lấy một vài trường hợp cá biệt. Theo ông, chương trình mía đường đã bắt đầu hơn chục năm rồi, hiện vẫn có cái tốt. Còn về dự án Rusalka, ông Phúc giãi bày cá nhân ông chỉ chịu một phần trách nhiệm, bởi nó bắt đầu triển khai từ thời bộ trưởng tiền nhiệm. Sự thay đổi luật, theo ông cũng do đặc thù từng giai đoạn, thời kỳ. "Lúc làm luật chúng ta sợ rằng công chức nhũng nhiễu nhà đầu tư nên giao quyền kiểm tra cho địa phương. Đối với kiểm tra chuyên ngành, thanh tra tài chính cũng không được quá 1 lần trong 1 năm, thanh tra đột xuất chỉ được thực hiện khi phát hiện có vi phạm pháp luật. Vụ lừa đảo này làm sao Bộ Kế hoạch Đầu tư và tỉnh Khánh Hòa phát hiện được?".

Đại biểu Đỗ Trọng Ngoạn vẫn chưa thoả mãn và hỏi thẳng: "Bộ trưởng là tư lệnh cơ mà, chẳng nhẽ trong dự án Nguyễn Đức Chi, Bộ trưởng lại bị lừa? Bộ trưởng có bị lừa không?". "Tôi không bị lừa, tôi rất tỉnh táo", Bộ trưởng Phúc đáp lại và cho biết sau khi tham khảo ý kiến tập thể, ông nhận thấy toàn bộ hồ sơ của Nguyễn Đức Chi là giả. "Vấn đề ở đây là kiểm tra không chặt, cán bộ tôi bị lừa. 1/9/2002 tôi phụ trách, họ bị lừa từ năm 2000. Tôi đã làm hết sức mình", ông Phúc nói.

Phần trả lời bằng văn bản của Bộ trưởng Võ Hồng Phúc chưa làm đại biểu Nguyễn Ngọc Trân thoả mãn, đặc biệt là về vấn đề chất lượng tăng trưởng. Đứng lên chất vấn Bộ trưởng ngay tại hội trường, ông Trân chỉ ra rằng chất lượng tăng trưởng của Việt Nam không cao, chất lượng sản phẩm còn kém. "Mà tôi chưa thấy Bộ trưởng nói về quy hoạch, khi Bộ quyết định dự án khí điện đạm Cà Mau, tôi đã nói nền đất ở ĐBSCL yếu không thể làm dự án đó, nay chậm tiến độ cho thấy quy hoạch của chúng ta không phù hợp gây lãng phí. Trả lời của bộ trưởng chưa đúng với tầm của mình. Đầu tư của VN làm sao để ít xuất thô, chứ không phải là tập trung về lượng".

Kết thúc phần chất vấn lần thứ nhất, đại biểu Trân "khen" Bộ trưởng Phúc từ xưa đến nay biết cách bảo vệ mình và bảo vệ rất quyết liệt. Ông Phúc đáp lời: "Tôi với anh Trân nhiều lúc rất gay gắt với nhau, anh hay đòi cung cấp tài liệu, tôi đều đáp ứng đủ". Ông thừa nhận báo cáo của mình chưa thể hiện đầy đủ, nhưng trong đó đã đề cập đến chất lượng tăng trưởng. "Có vấn đề tăng trưởng liên quan đến cả kinh tế và xã hội chứ không phải mỗi khía cạnh xã hội. Chúng ta đặt ra dự án khí điện đạm cà Mau để phát triển cả bán đảo Cà Mau".

Không khí chất vấn bắt đầu nóng lên với những phần đối đáp thẳng thắn giữa đại biểu Trân với bộ trưởng. Ông Trân giải thích lại ý của mình khi đề cập tới dự án khí điện đạm Cà Mau: "Về dự án này, ý tôi nói là chúng ta không khảo sát kỹ, không quy hoạch tốt nên lãng phí. Bộ trưởng đừng nên nói những cái khác để che giấu yếu kém của quy hoạch". Nghe chỉ trích như vậy, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư đứng ngay dậy. "Tôi thừa nhận trong yếu kém quy hoạch", ông nói.

Phần chất vấn Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư kết thúc đúng theo kế hoạch song chỉ có 4 đại biểu có cơ hội đứng lên hỏi trực tiếp.

Phong Lan