(28/11/2003) - Bộ Y tế đã cơ bản hoàn tất và chuẩn bị trình lên Chính phủ Chiến lược Quốc gia phòng chống HIV/AIDS đến năm 2010 và Tầm nhìn 2020. Mục tiêu cơ bản là đến năm 2010 khống chế tỉ lệ nhiễm HIV/AIDS trong cộng đồng dân cư dưới 0,3% và không để tăng lên sau đó...

Báo cáo mới nhất vừa được công bố của Chương trình Liên Hiệp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) cho thấy trên thế giới đã có 46 triệu người nhiễm HIV/AIDS, trong đó chỉ riêng năm 2003 số người nhiễm HIV/AIDS lên tới 5 triệu người và có 3 triệu người tử vong do AIDS. Đó là một kỷ lục đáng lo ngại nhất từ trước tới nay. Riêng khu vực châu Á, trong đó có VN, hiện có 8,2 triệu người nhiễm HIV/AIDS, là khu vực có số người nhiễm cao thứ hai trên thế giới, sau châu Phi.

Tại VN, kể từ khi trường hợp nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện vào tháng 12-1990, cho đến 22-11-2003 đã phát hiện được 73.660 trường hợp nhiễm HIV, bằng khoảng 0,1% dân số, trong đó đã có 10.840 trường hợp tiến triển thành AIDS và 6.067 ca tử vong. Tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS đã được phát hiện ở hơn 90% số huyện và trên 50% số xã trong cả nước. Và theo dự báo, từ nay đến năm 2005, trung bình sẽ có khoảng 12.000-18.000 người nhiễm HIV mới mỗi năm; còn đến 2010 trung bình mỗi năm sẽ có thêm khoảng 20.000 - 30.000  người nhiễm mới.

Tỉ lệ nhiễm HIV/AIDS ở VN là 0,25% dân số?.- Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cho rằng đây chỉ là phần nổi của tảng băng trôi khổng lồ. Thông thường, lấy số đã phát hiện nhân hệ số 3 thì sẽ ra con số thực tế nhiễm HIV trong dân. Nếu theo cách tính này, tỉ lệ nhiễm HIV/AIDS của VN cho đến nay phải là trên 200.000 trường hợp, tương đương 0,25% dân số. Một thành viên Phòng Kiểm soát và Phòng chống HIV/AIDS thuộc Cục Y tế dự phòng và Phòng chống HIV/AIDS - Bộ Y tế cho biết: Dịch HIV/AIDS có chiều hướng tiếp tục gia tăng mạnh trong nhóm đối tượng có nguy cơ cao và có biểu hiện tăng trong cả những nhóm đối tượng trước đây được xem là... an toàn.

Theo đánh giá của Bộ Y tế, sự gia tăng này có liên quan mật thiết với tình trạng tiêm chích ma túy và mại dâm. Tỉ lệ nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma túy tăng từ 9,4% năm 1996 lên tới 29,34% năm 2002, và trong nhóm gái mại dâm là từ 0,6% năm 1994 lên tới 6% năm 2002.

Phân tích tình hình dịch HIV/AIDS, các chuyên gia còn nhận thấy sự đa dạng hóa trong đối tượng mắc bệnh. HIV đã xuất hiện trong nông dân, học sinh - sinh viên, tân binh, thậm chí trong cả giới công chức. Đặc biệt, đối tượng nhiễm HIV có xu hướng “trẻ hóa” ngày càng rõ rệt với 95% các trường hợp ở lứa tuổi từ 15 đến 49. Năm 2001 có tới 0,93% đối tượng là thanh niên khám tuyển nghĩa vụ quân sự phát hiện nhiễm HIV. Bên cạnh đó, đã phát hiện 373 trường hợp trẻ dưới 5 tuổi nhiễm HIV do lây truyền từ mẹ sang con trên toàn quốc. Đáng lo ngại là tỉ lệ nhiễm HIV ở trẻ vị thành niên nói chung đang tăng rất nhanh...

Nâng cao trách nhiệm của từng cá nhân, gia đình.-  Theo các chuyên gia y tế, kinh nghiệm của 10 năm phòng chống đã qua cho thấy, cá nhân và gia đình có vai trò rất quan trọng. Nếu cá nhân và gia đình phối hợp tốt với các tổ chức xã hội thì hiệu quả của công tác phòng chống HIV sẽ rất cao. Vì vậy, các giải pháp xã hội từ nay đến năm 2010 mà Chiến lược Quốc gia phòng chống HIV/AIDS đưa ra chủ yếu nhằm mục tiêu nâng cao trách nhiệm của các thành viên trong gia đình.

Theo Bộ Y tế, để thực hiện tốt công tác chăm sóc, điều trị, tư vấn cho người nhiễm HIV/AIDS tại cộng đồng, y tế cần được lấy làm nòng cốt, phối hợp với các ban ngành và huy động hỗ trợ của chính quyền các cấp. Các hoạt động hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS và gia đình họ phải được đẩy mạnh để những người nhiễm bệnh ổn định cuộc sống và yên tâm điều trị.

Tăng tỉ lệ được điều trị bằng thuốc đặc hiệu.- Theo Bộ Y tế, một vấn đề khác cũng được ưu tiên triển khai là việc tạo điều kiện cho người nhiễm HIV/AIDS VN tiếp cận với thuốc điều trị đặc hiệu khác vi-rút HIV (ARV), góp phần làm giảm ảnh hưởng kinh tế xã hội do HIV/AIDS gây ra. Mục tiêu đặt ra là tăng 10% mỗi năm và đến năm 2010 có khoảng 70% bệnh nhân AIDS được tiếp cận, điều trị bằng ARV. Đồng thời với việc đàm phán để hạ giá thuốc, VN sẽ tăng cường khả năng sản xuất thuốc ARV để đến năm 2005 có thể tự cung ứng theo nhu cầu ít nhất ba nhóm thuốc ARV.

Với tất cả những giải pháp được đưa ra, mục tiêu cơ bản của VN là khống chế tỉ lệ nhiễm HIV/AIDS dưới 0,3% vào năm 2010 và không tăng sau năm 2010, giảm tác hại của HIV/AIDS đối với sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Tuy nhiên, theo đánh giá của ông Jordan Ryan, đại diện UNDP tại VN: VN đang trong cuộc chạy đua để chống trả lại sự bùng nổ của HIV/AIDS. Vì thế, có rất nhiều việc cần phải làm trong thời gian tới và nếu không thực hiện quyết liệt sẽ khó lòng đạt được.

Minh Nghĩa