24 triệu người ở tiểu lục địa Sa-ha-ra (châu Phi) bị nhiễm HIV, bằng 70% tổng số người bị nhiễm HIV trên toàn thế giới. 13 triệu người châu Phi đã chết vì cǎn bệnh này và khoảng hơn 10 triệu người se bị chết trong vòng 5 nǎm tới. ở Nam Phi, cứ nǎm người trưởng thành thì có một người bị nhiễm HIV, ở Boswana, tỷ lệ bị nhiễm bệnh là một trên ba, ở Zimbabuê tỷ lệ này là một trên bốn. Theo Cục điều tra dân số của Mỹ, vào nǎm 2003 tỷ lệ tử vong có liên quan đến bệnh AIDS sẽ làm tỷ lệ tǎng trưởng dân số ở một số quốc gia này bằng 0, dân số ở Boswana, Zimbabuê và Nam Phi thực sự bắt đầu giảm. Tuổi thọ của người dân châu Phi ở cuối thập kỷ vào khoảng 70 tuổi sẽ giảm xuống còn 30 do hậu quả của cǎn bệnh AIDS. Theo lời của Ka-ren Stan-nec-ki ở Cục điều tra dân số trong Hội nghị quốc tế lần thứ 13 ở Durban, Nam Phi: "Chúng ta thật khó có thể nắm bắt được thực chất về tỷ lệ tử vong ở các quốc gia này".

Nhưng các con số khủng khiếp này không dừng lại. Trong khi ở Durban có vài hội nghị tập trung vào các biện pháp chữa trị khiêm tốn cǎn bệnh này, thì những lời khuyến nghị của Tổng thống Nam Phi Tha-bo Be-ki về những gì gây ra cǎn bệnh AIDS đưa hội nghị lâm vào tình thế tiến thoái lưỡng nan là trước mắt làm thế nào để chống lại cǎn bệnh dịch chết người gây tổn thương lục địa này.

Một lý do mà cǎn bệnh AIDS giáng xuống tiểu lục địa Sa-ha-ra ghê gớm như thế là vì hệ thống y tế công cộng ở nhiều quốc gia không đủ để đối phó với cǎn bệnh "phổ biến" này. Theo Ngân hàng thế giới, chi phí y tế khoảng 34 đôla một người một nǎm bình quân trong khu vực và một số quốc gia còn thấp hơn như Nigiêria và Kênia, (ở Mỹ là 2.485 đôla bình quân một người một nǎm). Dưới 50% số dân ở khu vực này được dùng nước sạch và cũng chỉ khoảng hơn một nửa số trẻ em được tiêm vacxin phòng chống các bệnh bạch hầu, bại liệt và uốn ván. ý tưởng kéo dài cuộc sống cho các bệnh nhân bị nhiễm HIV/AIDS của các quốc gia châu Phi bằng cách mua các loại thuốc đắt tiền với giá rẻ thậm chí được trợ cấp hoàn toàn là khiên cưỡng. Thêm vào đó, sự ốm yếu và chết chóc của một bộ phận đáng kể những người trong độ tuổi lao động đã làm kiệt quệ nền kinh tế vốn đã quá yếu kém.

Điều đáng lo ngại là các biện pháp phòng ngừa sự lây nhiễm HIV/AIDS, vấn đề giáo dục giới tính ở nhiều nước châu Phi lại hầu như không có; rất nhiều người thiếu cả những hiểu biết sơ đẳng nhất là cǎn bệnh này.

Hầu hết các chính phủ ở các quốc gia châu Phi thường rất chậm trễ, thậm chí ngay cả việc chấp nhận sự thật 18 tháng trước đây Tổng thống Kê-nya Da-ni-en a-rap Moi và Tổng thống Zim-ba-buê Rô-bớt Mu-gab đã sử dụng thuật ngữ "thảm họa" khi nói về cǎn bệnh này.

Tuy nhiên, giữa sự tuyệt vọng ấy đã có ít nhất hai quốc gia cố gắng giải quyết vấn đề này. Tổng thống U-gan-da U-e-ri Mu-se-ve-ni đã chỉ đạo một chương trình giáo dục công cộng về AIDS từ nǎm 1990. Tỷ lệ nhiễm bệnh ở nước này đã giảm xuống đáng kể ở một số khu vực. ở Se-ni-ga, với một chương trình thức tỉnh của riêng mình đã cắt giảm thuế về bao cao su và thuyết phục được các giáo phái tham gia vào chương trình giáo dục AIDS. Kết quả cho thấy tỷ lệ lây nhiễm ở Se-ni-ga là 1/50 ở người trưởng thành: một trong các quốc gia có tỷ lệ lây nhiễm thấp nhất ở châu Phi.

Thu Hiền (Báo SK&ĐS)