Ngày Sức khỏe thế giới - an toàn truyền máu 7/4/2000

Đỗ Trung Phấn^*

Nǎm nay, TCYTTG lấy ngày sức khỏe toàn cầu 7/4 làm ngày An toàn truyền máu thế giới với khẩu hiệu "An toàn máu bắt đầu từ tôi, máu cứu sống mạng người".

Sức khỏe là vốn quý nhất, có sức khỏe tốt chúng ta sẽ có tất cả những gì chúng ta mong muốn. Với ý nghĩa đó, Tổ chức Y tế Thế giới (TCYTTG) đã lấy ngày 7/4 hằng nǎm làm ngày sức khỏe toàn cầu, nhằm nhắc nhở mỗi chúng ta phải tự chǎm sóc sức khỏe của mình, nhắc nhở các quốc gia xây dựng chính sách quốc gia về sức khỏe, nhằm chǎm sóc sức khỏe tốt hơn cho nhân dân.

1. ở tất cả các nước, nhất là các nước đang phát triển, máu cho điều trị vẫn là vấn đề nóng bỏng và cấp bách bởi nhu cầu máu cung cấp cho điều trị ngày càng lớn, bệnh nhân thiếu máu vẫn chưa đủ máu để điều trị. Hằng nǎm, TCYTTG cho biết có khoảng 500.000 phụ nữ bị bǎng huyết, hàng vạn bệnh nhân bị bệnh Hemophilia và nhiều bệnh thiếu máu khác chưa có đủ máu để chǎm sóc. Hằng ngày, có hai ngàn tai nạn, nhất là tai nạn giao thông và thảm họa đã xảy ra, hàng trǎm, hàng ngàn người bị chấn thương mất máu, cần máu để cứu họ. Ngày nay, nhờ các tiến bộ về khoa học - kỹ thuật, nhiều bệnh hiểm nghèo đang được cứu sống bằng các phẫu thuật tinh vi như phẫu thuật tim mạch, ghép tạng trong điều trị các bệnh gan - thận, truyền tủy điều trị các bệnh máu, kể cả ung thư và HIV/AIDS... các kỹ thuật này đều cần có máu hỗ trợ.

Phát động toàn thế giới chǎm lo đến chương trình máu, TCYTTG mong muốn mỗi người khỏe mạnh chúng ta hãy sẵn sàng cho một phần nhỏ lượng máu của mình, để cứu người bệnh-để không ai bị chết vì không có máu.

2. Tuy nhiên, truyền máu phải được đảm bảo an toàn tuyệt đối. Hiện nay, trên toàn thế giới đang có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh hiểm nghèo có thể lây nhiễm qua truyền máu, như virus viêm gan B và C, HIV... Mặc dù cho tới nay đã có nhiều kỹ thuật có độ nhạy, độ đặc hiệu cao để sàng lọc các bệnh nhiễm trùng qua huyết thanh người cho máu, nhưng cũng chưa đảm bảo hoàn toàn, nếu lấy máu ở giai đoạn cửa sổ huyết thanh, nghĩa là thời gian trong huyết thanh chưa có các yếu tố để phát hiện, thì nguy cơ lây nhiễm do truyền máu cho người bệnh rất lớn. Vậy làm thế nào để ngǎn ngừa, hạn chế sự lây nhiễm này. Một trong các điều kiện đem lại hiệu quả cao đó là đảm bảo sức khỏe của người cho máu. Đây chính là nội dung của khẩu hiệu "An toàn máu bắt đầu từ chính bản thân tôi", nghĩa là để có máu an toàn cho người bệnh, thì điều quan trọng đầu tiên là sức khỏe người cho máu. Nghĩa là người cho máu phải thấy trách nhiệm của mình đối với sức khỏe của người bệnh khi họ được truyền máu của mình cho.

3. Trong lời kêu gọi này, TCYTTG còn đặc biệt nhấn mạnh rằng: Để có đủ máu và máu an toàn, thì mỗi quốc gia phải có chương trình máu quốc gia do chính phủ mà trực tiếp là Bộ Y tế quản lý, chương trình này gồm 3 nội dung lớn:

3.1. Tổ chức tuyên truyền vận động người cho máu an toàn. Thực hiện khẩu hiệu "An toàn máu bắt đầu từ tôi, máu cứu sống mạng người".

3.2. Xây dựng ngân hàng máu bao gồm thu gom máu, sàng lọc máu, sản xuất các thành phần máu, bảo quản và phân phối đủ máu cho các bệnh viện an toàn nhất.

3.3. Tổ chức tốt truyền máu tại bệnh viện, bao gồm chỉ định đúng truyền máu, sử dụng hợp lý và có hiệu quả các sản phẩm máu, xây dựng kế hoạch về nhu cầu máu và các sản phẩm máu gửi ngân hàng máu, đào tạo cán bộ và điều dưỡng viên về truyền máu lâm sàng.

Trên đây là 3 nội dung chính của thông điệp của Tổ chức Y tế Thế giới về ngày an toàn truyền máu toàn cầu 7/4/2000.

Để hưởng ứng lời kêu gọi trên, được sự chỉ đạo của Bộ Y tế, Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương đã phát động "Nǎm an toàn máu" tổ chức vào ngày 11/3/2000 với trên 300 thanh niên, cán bộ viên chức, bệnh nhân tham gia và thông qua chương trình hành động nǎm an toàn máu.

Chương trình hành động hưởng ứng nǎm an toàn truyền máu toàn thế giới của Việt Nam như sau:

1. An toàn truyền máu phải bắt đầu từ người cho máu: mỗi người cần hiểu rõ ý nghĩa của khẩu hiệu "An toàn máu bắt đầu từ tôi, máu cứu sống mạng người", để tự bảo vệ sức khỏe và sẵn sàng cho máu an toàn.

2. Nhà nước sẽ cam kết có chương trình quốc gia về máu và an toàn truyền máu, trước hết là chương trình chǎm lo nguồn người cho máu an toàn.

3. Phấn đấu đạt được các chỉ tiêu cụ thể sau đây:

- Nâng tỉ lệ người cho máu tự nguyện nǎm 2000: toàn quốc: từ 25% lên 40%, Hà Nội: từ 37% lên 50%, Viện Huyết học - Truyền máu: từ 60% lên 70%.

- Bảo đảm 100% đơn vị máu được sàng lọc HIV, HBV, HCV, giang mai, sốt rét.

- Truyền máu từng phần đạt >80%, chỉ định đúng và sử dụng hợp lý các sản phẩm máu (tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương).

- Hơn 90% số tỉnh trong toàn quốc có ban chỉ đạo vận động hiến máu.

Máu là một tài nguyên sống vô cùng quí giá, máu của ta còn có thể cứu sống cả mọi người, vì vậy chúng ta phải tự bảo vệ chống lại sự xâm nhiễm của bệnh, nhất là HIV, để nguồn tài nguyên đó luôn được trong sạch và như vậy chúng ta có thể cho máu cứu người bệnh một cách an toàn nhất.

Mỗi chúng ta hãy suy ngẫm lời kêu gọi "An toàn máu bắt đầu từ chính tôi, máu cứu sống mạng người" để tự hành động.