(07/03/2003) - Tại Hội nghị toàn quốc về công tác phòng chống HIV/AIDS 2002-2003. Bộ trưởng Bộ Y Tế - Trần Thị Trung Chiến đã đưa ra một thực trạng đáng lo ngại: hiện nay HIV/AIDS không chỉ còn khu trú trong những nhóm người có hành vi nguy cơ cao mà đại dịch này còn có khuynh hướng lan rộng ra cộng đồng dân cư bình thường, trong đó nhóm thanh niên khám tuyển nghĩa vụ quân sự và phụ nữ đang mang thai có xu hướng tăng lên.

Từ năm 2001, TP. Hà Nội có văn bản chỉ đạo các quận huyện khi khám tuyển nghĩa vụ quân sự ngoài việc khám sức khoẻ thông thường còn phải kiểm tra xét nghiệm ma tuý và HIV/AIDS cho các thanh niên khám tuyển. Năm 2002, quận đội Hai Bà Trưng qua đợt khám xét nghĩa vụ quân sự, trong số 1.052 thanh niên đủ điều kiện gọi khám đã phát hiện 35 trường hợp dương tính, trong đó có 4 trường hợp bị nhiễm HIV, 31 trường hợp nghiện ma tuý. Trong đợt khám tuyển nghĩa vụ năm 2003, Quận Tây Hồ phát hiện 8 trường hợp, Quận Thanh Xuân phát hiện 3 trường hợp, Quận Ba Đình phát hiện 5 trường hợp… Toàn thành phố phát hiện 140 trường hợp nghiện ma tuý, chiếm tỷ lệ 1,86% trong số thanh niên đủ điều kiện gọi khám.

Đối với trường hợp có dấu hiệu dương tính sẽ xử lý như thế nào? Trao đổi với phóng viên VietNamNet, Thiếu tá Phùng Văn Thành (Quận đội Tây Hồ) cho biết: ''Qua các đợt khám tuyển, những người có dấu hiệu sử dụng ma tuý và nhiễm HIV sẽ được chuyển cho Trung tâm Y tế quận theo dõi. Cùng với việc theo dõi, chúng tôi sẽ thông báo về phường, về gia đình những đối tượng nghiện hút để quản lý và theo dõi nhằm tổ chức cai nghiện cho họ. Riêng những trường hợp nghi nhiễm HIV sẽ được Trung tâm y tế quận tổ chức kiểm tra đợt 2, đợt 3 và lựa chọn thời điểm để thông báo cho đối tượng biết rõ tình trạng sức khoẻ của mình theo quy định của Pháp lệnh phòng, chống HIV/AIDS''.

Để từng bước xây dựng quân đội chính quy tinh nhuệ, tăng sức chiến đấu thì việc kiên quyết loại trừ những thanh niên mắc tệ nạn xã hội lọt vào quân đội là một việc làm mang nhiều ý nghĩa. Hiện nay, nhiều gia đình có con em nghiện ma tuý muốn đưa vào lính để rèn luyện, nhờ môi trường quân đội để từ bỏ ma tuý. Trung tá Trịnh Văn Chinh, Phó chỉ huy quân lực quận Thanh Xuân, cho biết: ''Không có trường hợp nào đã mắc nghiện có thể lọt vào quân đội, dù trường hợp đó có làm đơn tình nguyện nhập ngũ. Nếu qua khám tuyển không có dấu hiệu dương tính thì mới duyệt cho đi. Trước khi làm thủ tục giao quân, các đơn vị nhận quân còn kết hợp với đơn vị giao quân làm công tác "3 gặp, 4 biết". Theo ông Chinh, ''3 gặp, 4 biết'' đó là: gặp bản thân đối tượng, gặp gia đình, gặp chính quyền, biết sức khoẻ, biết hoàn cảnh, biết bản thân, biết trình độ của đối tượng. Trong quá trình này, nếu có phát hiện trường hợp nào có dấu hiệu nghi ngờ cũng sẽ bị loại.

Qua kinh nghiệm từ việc khám tuyển quân, Trung tá Chinh cho biết thêm, để có những thanh niên thực sự khoẻ mạnh tham gia xây dựng quân đội, trước khi đưa danh sách các trường hợp đủ điều kiện khám sức khoẻ, chính quyền phường sở tại, công an, y tế nên tổ chức rà soát, sàng lọc phân loại đối tượng trước, như thế sẽ hiệu quả và giảm các chi phí tốn kém hơn nhiều.

Được biết, chi phí cho một trường hợp kiểm tra ma tuý - HIV tốn khoảng 60-70 nghìn đồng/người. Vì thế, hiện nay mới chỉ có Hà Nội và một số thành phố lớn khác mới đủ kinh phí để tiến hành kiểm tra, xét nghiệm ma tuý, HIV/AIDS cho 100% những thanh niên đủ điều kiện tham gia nghĩa vụ quân sự. Đa số các địa phương khác do không đủ kinh phí nên chưa thể làm được điều này.

Từ hạn chế trên, nhiều đơn vị, khi đã bàn giao quân, tân binh lên đơn vị mới được xét nghiệm và chính từ đây mới phát hiện các trường hợp nghiện ma tuý - HIV. Hơn thế nữa, việc khám tuyển quân thường bắt đầu từ tháng 12 năm trước và giao quân vào cuối tháng 2 năm sau, trong khoảng thời gian này có những trường hợp đã trúng tuyển không may mắc phải tệ nạn xã hội.

Việc khám tuyển, xét nghiệm ma tuý - HIV đối với những thanh niên tham gia nhập ngũ là một chủ trương đúng đắn, cần tiến hành ở nhiều địa phương, nhất là các tỉnh thành phố trọng điểm về tệ nạn xã hội. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng quân đội mà các địa phương cũng có dịp kết hợp tuyên truyền và ngăn ngừa đại dịch HIV/AIDS một cách có hiệu quả hơn.

• Thế Lê Vinh