Loài người bước vào thế kỷ 21 với những bước nhảy vọt về khoa học kỹ thuật, song phải đối đầu với 1 sinh vật vô cùng nhỏ bé, có thể hủy diệt tất cả không để lại dấu vết, nếu không tìm được cách ngăn chặn, khống chế, tiêu diệt nó, đó là virus HIV.
Mỗi ngày trên thế giới có trung bình 6.000 - 8.000 người bị nhiễm HIV. Theo các chuyên gia y tế thế giới - thế kỷ 21 sẽ là thế kỷ HIV/AIDS của châu Á - và theo dự báo đến năm 2000 - 90% các trường hợp nhiễm HIV/AIDS sẽ xảy ra ở các nước đang phát triển. Việt Nam cũng là 1 điểm nóng có thể bùng nổ đại dịch AIDS vào những năm tới, nếu toàn dân không cùng Chính phủ phòng chống hiệu quả. Ở Việt Nam, trường hợp nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện tháng 12/1990 - đến nay số ca phát hiện lên gần 10.000 ca - trong thực tế số nhiễm còn cao hơn nhiều. Từ giới tiêm chích ma túy - HIV len lỏi vào cộng đồng qua gái mại dâm, âm thầm phá hủy cả nền tảng đạo đức gia đình truyền thống cùng với sự tàn phá sức khỏe, nòi giống (không thể nào tính được mức độ của hiểm họa này). Hiện nay, lây HIV qua đường tình dục khác giới là con đường chủ yếu, nên phụ nữ và trẻ em sẽ là đối tượng chịu hậu quả lớn nhất của đại dịch AIDS. Tỷ lệ AIDS ở trẻ em chiếm 30% - số trẻ mồ côi dưới 10 tuổi do bố mẹ chết vì AIDS ngày càng tăng, khiến cho xã hội phải đứng trước những thử thách nặng nề.
Để phòng ngừa lây nhiễm HIV/AIDS từ mẹ sang con - ngành sản phụ khoa của cả nước phải liên kết với các ngành, các tổ chức nắm vòng tay lớn cùng nhau đương đầu với hiểm họa một cách hữu hiệu. Tất cả các cơ sở khám chữa bệnh sản phụ khoa phải cung cấp đầy đủ thông tin về sự lây nhiễm HIV/AIDS, tham vấn thử máu khi có cơ hội đến bệnh viện hoặc trung tâm y tế khám chữa bệnh. Đặc biệt những phụ nữ mang thai: đi khám thai định kỳ, ngay đi được chẩn đoán có thai, nên tự nguyện thử máu để phát hiện sớm trường hợp nhiễm HIV. Nếu được phát hiện có nhiễm HIV người phụ nữ mang thai này sẽ được tham vấn tích cực nên bỏ thai hay để sinh. Trong trường hợp để sinh, người phụ nữ mang thai sẽ được chuyển đến các bệnh viện phụ sản lớn (có đủ điều kiện thuốc men các phương tiện dụng cụ y tế theo dõi định kỳ để phòng lây nhiễm cho con). Thuốc được dùng điều trị cho mẹ phòng lây nhiễm cho con là AZT với hàm lượng 600mg/ngày điều trị khi tuổi thai 36 tuần (theo tài liệu mới nhất của Viện bảo vệ Bà mẹ & Trẻ sơ sinh) chỉ ngưng thuốc cho mẹ khi kẹp, cắt rốn em bé lúc sinh. Ngay sau khi sinh, em bé sẽ được uống thuốc và theo dõi liên tục 6 tuần, thử máu mỗi 3 tháng cho đến khi bé được 2 tuổi. Bé vẫn được tham gia lịch chủng ngừa đầy đủ (trừ lao). Bé không được bú mẹ - trừ trường hợp mẹ quá nghèo (khi đó sẽ vắt sữa cho con uống bằng muỗng cho đến 4 tháng tuổi thì cho ăn dặm). Chỉ sau 2 tuổi bé mới được xác định là có bị lây nhiễm HIV từ mẹ hay không. Nếu mẹ đi khám thai và tuân thủ theo tất cả các bước trên, tỷ lệ lây nhiễm của bé sẽ rất thấp.
Trong thời gian có thai, người mẹ phải cố gắng ăn uống, giữ gìn sức khỏe, tránh tiếp xúc với những người bị bệnh khác. Nếu được uống AZT, mẹ có thể nhức đầu, ói mửa, tiêu chảy... có thể những triệu chứng này sẽ giảm hoặc mất sau 1 tuần điều trị, trường hợp không giảm hoặc biểu hiện nặng hơn sẽ phải ngừng thuốc.
Sau khi sinh, tuy không cho con bú nhưng mẹ vẫn được chăm sóc con, phần tiếp theo sau sinh mẹ sẽ được các bác sĩ hướng dẫn cụ thể và chi tiết tại nơi sinh em bé.
Đề phòng lây nhiễm HIV cho con là trách nhiệm và nghĩa vụ của tất cả các bà mẹ mang thai. Không có 1 người mẹ nào trên trái đất này lại không yêu con và không dành cho con nguyên vẹn trái tim người mẹ, tình mẫu tử thiêng liêng nhất.
BS. NGUYỄN BAN MAI
▪ Heroin, AIDS lên web (08/04/2003)
▪ Bom nổ chậm của Châu Á (13/10/2002)
▪ Ngày Thế giới Phòng chống AIDS: Các tổ chức sức khoẻ thế giới đặt mục tiêu chống AIDS (01/12/2003)
▪ Nhân Ngày Thế giới phòng chống AIDS 1.12: Châu Á có nguy cơ theo gót Châu Phi (01/12/2003)
▪ "Tảng băng chìm" HIV/AIDS đang bắt đầu nổi lên (25/11/2003)
▪ Tình trạng nạo phá thai ở vị thành niên: Hậu quả của sự "tế nhị" (10/07/2003)
▪ "Du lịch tình dục trẻ em" đã tràn sang VN (02/07/2003)
▪ Những đứa trẻ trong vòng vây tội lỗi (18/01/2003)
▪ Báo động lây nhiễm HIV/AIDS (13/01/2003)
▪ AIDS - mối đe dọa lớn cho sự ổn định toàn cầu (28/11/2002)