Bác sĩ Minh Đức, tham vấn viên Phòng TVXN HIV/AIDS quận 10 đang tư vấn cho một khách hàng.

Không ép buộc, không tốn tiền và không sợ lộ – đó là tiêu chí hoạt động của các “Phòng tham vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện, miễn phí và giấu tên” (TVXN HIV/AIDS) với 3 chi nhánh đặt tại quận 10, Bệnh viện Da liễu TPHCM và số 10/3 Lương Định Của (phường Bình Khánh, quận 2). Nằm trong chương trình hỗ trợ phòng tránh AIDS toàn cầu của tổ chức Life Gap (Mỹ) và Ủy ban phòng chống HIV/AIDS TPHCM, các phòng TVXN HIV/AIDS đang là một địa chỉ tin cậy cho khá đông bạn trẻ có nhu cầu mà… không biết hỏi ai.

Bước vào Phòng TVXN HIV/AIDS quận 10 (475A Cách Mạng Tháng Tám), một thanh niên trạc 30 tuổi lo lắng hỏi tham vấn viên khả năng nhiễm HIV khi anh dùng chung kềm cắt móng với một người bạn nghiện ma túy. Tham vấn viên khéo léo hỏi kỹ lý do, anh thanh niên lúng túng khai thật rằng sau chầu nhậu với bạn bè, anh đã “vui vẻ” với một cô gái mại dâm mà quên “mặc áo” (bao cao su). Ngay sau đó, mẫu máu của anh được giữ lại để xét nghiệm. Một tuần sau quay lại, anh mừng húm và cám ơn rối rít khi được thông báo kết quả HIV âm tính. Cách đó không lâu, một người mẹ dẫn theo cô con gái 16 tuổi đến nhờ tư vấn và xét nghiệm HIV. Nhìn khuôn mặt xinh xắn còn vương chút ngây thơ của cô bé và sau khi biết cô bé mang trong mình vi rút HIV vì quan hệ với bạn trai nghiện ma túy nặng, tham vấn viên cảm thấy đau xót như chính mình mang bệnh. Thái độ thân tình hỏi han và ân cần chỉ dẫn cách phòng tránh lây nhiễm của tham vấn viên ít nhiều đã làm hai mẹ con bình tĩnh đón nhận...

Tìm đến các PTVXN HIV/AIDS, đa số khách hàng đều mang theo tâm trạng bị ám ảnh căn bệnh thế kỷ mà họ nghi ngờ ở bản thân mình. Theo các tham vấn viên, ngoài số khách hàng thú nhận tiêm chích ma túy, ít khách hàng nào từng dính líu đến những “chuyện khó nói” chịu nói thật về lý do có thể nhiễm bệnh của mình. Họ thường giấu giếm bằng những câu trả lời “vô tội” như: đạp phải bơm kim tiêm, dùng chung dụng cụ kiềm cắt móng hoặc dao cạo râu…, có khi soạn sẵn một câu chuyện hợp tình, hợp lý để nói với tham vấn viên. “Tuy nhiên, bằng kinh nghiệm của mình, chúng tôi chỉ cần nhìn qua nét mặt và cử chỉ của họ đều nhận ra ngay. Nhưng bao giờ chúng tôi cũng gợi mở vấn đề để họ tự thổ lộ”, chị Nguyệt, 27 tuổi, tham vấn viên “Phòng tham vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện, miễn phí và giấu tên” (Phòng ATS, số 53 Vũ Tùng, phường 2, quận Bình Thạnh) cho biết. Thấu cảm, chân thành và chia sẻ là chiếc chìa khóa để tham vấn viên mở lòng khách hàng. Theo mạch cảm xúc, nhiều khách hàng đem cả chuyện buồn, vui trong tình yêu, gia đình, bạn bè mình để tâm sự với tham vấn viên. Sau kết quả xét nghiệm, tham vấn viên cũng là những người chứng kiến nhiều tâm trạng của họ. “HIV âm tính!”, một số người vui mừng đến bắt tay tham vấn viên hoặc nhảy lên sung sướng. “HIV dương tính!”, có người đổ mồ hôi hột và tái xanh mặt, có người gục đầu ủ rũ khóc nấc, người thì im lặng thất thểu ra về, người bị sốc té xỉu tại chỗ... Đặc biệt, nhiều trường hợp phụ nữ bị nhiễm HIV từ sự vô ý hoặc hữu ý của bạn tình mà không hề hay biết. Nhiều người vợ có mang bất ngờ thấy mình sụt cân, vội vàng đi khám mới biết mình nhiễm HIV và tác nhân không ai khác là chồng họ. Giãi bày với tham vấn viên, họ chỉ còn biết khóc nức nở vì xót thương phần số ngắn ngủi của đứa con trong bụng. Lúc này, tham vấn viên chỉ còn biết xoa dịu tinh thần họ bằng những lời an ủi, động viên và tham vấn các biện pháp đảm bảo sức khỏe, chống lây nhiễm đối với những người xung quanh.

Nhìn chung, chiếm số đông lượng khách hàng đến tư vấn và xét nghiệm tại các nơi này là thanh niên chưa lập gia đình, từ 16 đến 30 tuổi. Hoàn toàn miễn phí, không lưu giữ tên/tuổi của khách hàng, hồ sơ xét nghiệm mỗi người chỉ được gắn mã số. Nhiều người đến đây không chỉ vì dịch vụ này miễn phí mà cái chính là họ được quyền giữ kín thông tin cá nhân mình, cũng như được tư vấn và trao đổi với TVV mọi chuyện một cách thoải mái.