Lãng phí là trọng tội
Các Website khác - 23/06/2006
SỰ KIỆN & BÌNH LUẬN
Lãng phí là trọng tội


Lê Thanh Phong
Phát biểu tại Hội thảo tổng kết 20 năm đổi mới ở VN diễn ra tại Hà Nội trong 2 ngày 15 và 16 vừa qua, Giáo sư David Dapice nhận định, mỗi năm VN lãng phí 1 tỉ USD. Đây là lời nói căn cứ từ những công trình nghiên cứu nhiều năm của vị học giả này. Ông đã chứng minh sự lãng phí đó là do đầu tư không hiệu quả, và nếu không điều chỉnh, lãng phí sẽ tăng lên vài tỉ USD mỗi năm trong vài năm tới.

Giáo sư David Dapice còn chỉ ra rằng, căn nguyên của vấn đề này chính là thiếu sự minh bạch trong việc thực hiện đầu tư các dự án, không có cơ chế giám sát, phát hiện, phản biện và cảnh báo có hiệu quả về các khoản đầu tư lãng phí. Các cơ quan giám sát phải có đầy đủ thông tin, "sự thật phải được công khai", không bị các nhóm quyền lực chi phối, thao túng. "Sự thật phải được công khai" có nghĩa là mọi hoạt động đầu tư phải được công khai, minh bạch. Nó phải được sự giám sát của các cơ quan của Quốc hội, sự phản biện của các nhà khoa học.

Chính sự phân tích, đánh giá từ nhiều phía sẽ lộ rõ được những hạn chế, nhược điểm, bất cập của dự án để đi đến quyết định huỷ bỏ hoặc điều chỉnh những khuyết tật của nó. Đặc biệt, sự công khai các dự án đầu tư trước khi thực hiện là cách tốt nhất hạn chế những nhóm quyền lực lợi dụng việc thực hiện dự án để tham nhũng. Trên thực tế, nhiều dự án quốc gia như xây nhà máy đường, ximăng lò đứng gây thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước, mà nguyên nhân là do thiếu sự minh bạch.

1 tỉ USD là số tiền lớn đối với bất cứ quốc gia nào. Một nước nghèo như VN, để lãng phí số tiền đó ngoài việc gây thiệt hại kinh tế lớn còn là một trọng tội đối với dân. Số tiền đó đủ để xây rất nhiều ngôi trường thay cho trường học tranh tre nứa lá, xoá lớp học ca ba; đủ để xây thêm nhiều bệnh viện hiện đại phục vụ việc khám chữa bệnh cho người dân, thay cho những bệnh viện mà nhiều bệnh nhân phải nằm chung một giường... Con số này còn chứng minh, các cơ quan điều hành guồng máy kinh tế quốc gia làm việc chưa hiệu quả, hệ thống quản lý nhà nước còn những khiếm khuyết.

Lãng phí tiền là một chuyện, các dự án đầu tư không hiệu quả còn kéo theo nhiều sự lãng phí khác, làm mất đi các cơ hội đầu tư phát triển khác có khả năng bứt phá. Do đó, một tội nữa của sự lãng phí này là làm mất đi cơ hội đầu tư phát triển của đất nước.