Nửa thế kỷ Trung tâm Quản lý bay dân dụng Việt Nam:
"Đôi mắt thần" cho những chuyến bay
Lan Viên

Ngành hàng không VN (HKVN) trải qua hơn 50 năm xây dựng và trưởng thành đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chính trị, an ninh quốc phòng, kinh tế-xã hội của Đảng và Nhà nước. Trong đó, chuyên ngành quản lý bay vốn được coi là những "đôi mắt thần" cho những chuyến bay đã có những đóng góp xứng đáng.

Toàn cảnh Trung tâm kiểm soát không lưu đường dài, tiếp cận TPHCM

Đầu năm 1955, sự ra đời của Cơ quan Điều phái và các bộ phận đảm bảo công tác quản lý bay - tiền thân của Trung tâm Quản lý bay dân dụng VN (TTQLB DDVN) ngày nay đã đánh dấu một mốc quan trọng trong lịch sử phát triển của ngành HKVN nói chung và của chuyên ngành QLBVN nói riêng.

Trong sự nghiệp xây dựng CNXH ở miền Bắc và kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta, bộ phận quản lý bay đã điều hành hàng nghìn chuyến bay vận tải hành khách và hàng hoá, thăm dò địa chất, khoáng sản, cứu trợ đồng bào bị lũ lụt, phục vụ tàu bay chuyên cơ và góp phần cùng lực lượng không quân vận tải VN lập nên những chiến công hiển hách như: Bắn rơi tàu bay ở vịnh Bắc Bộ, điều hành các chuyến bay phục vụ cho các bạn Lào trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc...

Những thành tích của ngành QLBDDVN giai đoạn này là cơ sở, điểm xuất phát để TTQLBDDVN đạt được các thành tích to lớn trong sự nghiệp đổi mới và xây dựng đơn vị trên con đường hội nhập với khu vực và thế giới về lĩnh vực không vận.

Ngày 8.12.1994, Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) đã chính thức giao cho HKVN, trong đó TTQLB DDVN là chủ thể trực tiếp quản lý, điều hành mọi hoạt động bay trên phần phía nam vùng thông báo bay Hồ Chí Minh (FIR/HCM).

Sự kiện trên đã đi vào lịch sử ngành HKVN nói chung và của ngành quản lý bay VN nói riêng như một mốc son chiến thắng cực kỳ quan trọng trên các phương diện kinh tế, kỹ thuật cũng như phương diện an ninh, quốc phòng và phương diện chính trị xã hội. Đồng thời đã góp phần đắc lực quản lý điều hành bay của VN trên trường quốc tế.

Hiện nay các hệ thống đài, trạm và thiết bị chuyên ngành QLBVN được đánh giá là có mức độ hiện đại ngang tầm khu vực. Nhờ tính năng của các hệ thống công nghệ, kỹ thuật mới mà các dịch vụ điều hành bay của các trung tâm đã được nâng cao về chất lượng dịch vụ, thoả mãn nhu cầu đảm bảo an toàn kiểm soát, điều hành bay cho các hãng hàng không trong nước và quốc tế.

Đặc biệt coi trọng công tác đầu tư, trung tâm đã tự giải quyết được nhiều nội dung kỹ thuật quan trọng, không phải thuê tư vấn và các dịch vụ hỗ trợ khác. Tháng 5.2006, trung tâm chính thức đưa vào khai thác Trung tâm kiểm soát không lưu đường dài - tiếp cận Hồ Chí Minh (AACC/HCM)
với quy mô lớn tại TPHCM.

Theo ông Nguyễn Xuân Hiển - Tổng Giám đốc TTQLB DDVN - thì hệ thống quản lý không lưu tự động (ATM) mới được trang bị cho AACC/HCM là một hệ thống rất hiện đại, là tổ hợp của nhiều thiết bị xử lý (xử lý dữ liệu rađa và dữ liệu bay, liên lạc không địa bằng dữ liệu, cảnh báo và báo động...) nên hệ thống ATM không chỉ phục vụ cho kiểm soát không lưu đường dài tiếp cận và tại sân bay một cách đồng bộ và hiệu quả, mà còn phục vụ cho việc quản lý luồng, quản lý vùng trời 24/24h trong ngày, 365 ngày/năm đối với tất cả các hoạt động bay trong FIR/HCM và dự phòng cho vùng thông báo bay Hà Nội (FIR/HN).

Bằng nội lực chính mình, trong hơn 10 năm qua, trung tâm đã điều hành bay an toàn cho hơn 2 triệu chuyến bay đi, đến và bay qua VN (trong đó có hàng chục nghìn chuyến bay chuyên cơ). Tổng thu điều hành bay đạt hơn 10.000 tỉ đồng, nộp ngân sách nhà nước hơn 5.000 tỉ đồng, đạt tốc độ tăng trưởng từ 8-12%/năm. Đến nay, 100% CBCNV của trung tâm có việc làm ổn định, thu nhập bình quân của người lao động được giữ vững và tăng trưởng theo kết quả thực hiện nhiệm vụ hàng đầu của đơn vị.

Không chỉ chăm lo cho đơn vị mình, trung tâm cũng luôn tích cực tham gia các công tác xã hội, từ thiện do Nhà nước phát động. Hiện nay, trung tâm đã nhận phụng dưỡng suốt đời 7 BMVNAH; xây 9 nhà tình nghĩa; ủng hộ đồng bào bị lũ lụt 550 triệu đồng; tặng tiền, quà cho các trại điều dưỡng thương binh nặng, các trại trẻ mồ côi; tặng sổ tiết kiệm cho các gia đình chính sách với số tiền 1,5 tỉ đồng...

Với những thành tích trong nửa thế kỷ qua, TTQLB DDVN đã vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều danh hiệu cao quý như: Danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, Huân chương Độc Lập hạng Ba, Huân chương Lao Động hạng Nhất, Nhì, Ba và bằng khen của Thủ tướng Chính phủ...