Thông quan ôtô cũ nhập khẩu:
Thoáng, công bằng và chấp nhận

Đàm Minh Thụy
Thuế cao, cao quá! Rào cản nhiều, nhiều quá! Rủi ro nữa! Rủi ro đối với nhà nhập khẩu và cả với hải quan nữa. DN khai báo giá quá thấp, lỡ cho thông quan, mấy ông DN "ăn" quá dày mà Nhà nước lại thu thuế ít... Rốt cuộc, thông quan hay không thông quan sẽ chỉ là vấn đề giá xe khai báo mà thôi.

Tiên trách kỷ
Một số DN nhập khẩu bắt đầu phàn nàn về tình trạng xe hơi cũ nhập khẩu chậm được thông quan. Nhưng mà "tiên trách kỷ..."! Một chiếc Lexus 470 mà khai báo với giá chỉ hơn 14.300USD, một chiếc Mercedes S500 khai báo giá 14.200USD, rồi mấy chiếc Matiz, Kia giá chỉ 1.000USD... Chấp nhận được không?

Cảm giác đầu tiên là không thể chấp nhận được. Lexus 470 mới nhập khẩu nguyên chiếc về đến VN, giá chắc không dưới 200.000USD, Mercedes S500 thậm chí còn cao hơn thế. Và như vậy, hành động đầu tiên và an toàn nhất của hải quan là ách hàng lại, chờ tham vấn giá.

Nhưng tham vấn bằng cách nào? Đầu tiên, người ta mở mạng Internet, truy cập website của các hãng xe nói trên và xem giá xe mới tại nước sản xuất là bao nhiêu? Từ đó bắt đầu trừ lùi ra giá xe cũ tương ứng. Tất nhiên, giá xe cũ tính theo kiểu đó khác xa, rất xa so với giá mà DN đã khai báo. Nghi ngờ thứ nhất!

Tiếp theo, có thể liên hệ với một vài công ty chuyên thu gom, xuất khẩu xe cũ ở Mỹ, Đức, Thái Lan... (chủ yếu qua website và email) để lấy giá xe cũ. Có rất nhiều website và email như vậy. Và tất nhiên, các giá xe là khác nhau, khác khá nhiều. Nghi ngờ thứ hai!

Hàng loạt những vấn đề như vậy sẽ được tuỳ thuộc vào ý chí chủ quan của cán bộ hải quan, của một vài con người. Đây chính là miếng đất màu mỡ cho tệ nạn tiêu cực sinh sôi và phát triển.

Nhưng chúng ta mới chỉ có chừng 10 chiếc xe nhập về đến cảng Hải Phòng và Sài Gòn. Nhà kinh doanh, người tiêu dùng đều "nín" thở chờ đợi xem giá bán xe thực tế sẽ như thế nào? Thủ tục thông quan có thuận lợi không? Báo chí hết sức quan tâm và theo dõi từng bước đi của mỗi chiếc xe này.

Đương nhiên, sẽ chẳng ai dại gì mà tiêu cực, mà chạy chọt gì lúc này. Nhưng rồi sẽ hàng chục, hàng trăm xe, thậm chí, hàng ngàn xe nữa về nếu chính sách thuế nhập khẩu được nới lỏng thêm. Lúc ấy, ai sẽ là người kiểm soát, giám sát và phản ánh bước đi của dòng xe cũ? Giá nào để được thông quan? Thật là mù mờ!

Biết chấp nhận!
Chúng ta thường nhắc tới Hiệp định GATT, trong đó, giá trị tính thuế được hiểu là giá ghi trên hợp đồng giữa người mua và người bán hợp pháp (có thể là pháp nhân hoặc thể nhân). Có thể chấp nhận được mức giá DN khai báo không? Có thể chấp nhận được mức giá ghi trên hợp đồng mua bán gốc giữa DN Việt Nam và nước ngoài không? Mở cửa! Gia nhập WTO!...

Có nghĩa là chúng ta cũng phải tôn trọng và thừa nhận tính hợp pháp của các DN nước ngoài. Điều đó, cũng có nghĩa là chúng ta cũng nên xem xét và thừa nhận những bản hợp đồng mà họ đã ký với chính DN của chúng ta. Có thể có một vài DN làm ăn gian dối, nhưng lẽ nào chúng ta lại cứ vì một số ít những cái xấu mà bắt hầu hết những người kinh doanh đàng hoàng phải chờ đợi, phải đau khổ, phải hồi hộp và chán nản?

Đã đến lúc phải thoáng, phải công bằng, nhưng cũng đã đến lúc phải biết chấp nhận!