Người lao động "gia nhập" WTO?
Đan Tâm

Để đưa nước ta sớm gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), sau khi hoàn tất việc đàm phán song phương với 27 nước yêu cầu đàm phán, Quốc hội nước ta đã thông qua hoặc sửa đổi hàng loạt đạo luật cho phù hợp với thông lệ quốc tế và trên một nửa số doanh nghiệp nước ta đang xây dựng các dự án sản xuất - kinh doanh, nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. Đặc biệt, các báo chí đã và đang cảnh báo với các ngành kinh tế, các doanh nghiệp thời cơ và thách thức đối với nước ta sau khi gia nhập WTO.

Như vậy là sự khởi động cho cuộc "trường chinh" WTO, mới chủ yếu là của Nhà nước và một số doanh nghiệp lớn. Còn người lao động là nhân vật trung tâm của sản xuất - kinh doanh, đồng thời là lực lượng lao động đặc biệt quan trọng của doanh nghiệp, thì chưa hình dung được mình sẽ phải làm gì và làm như thế nào? Một cuộc thăm dò ngẫu nhiên đối với người lao động, nhận được trả lời là hầu hết đều chưa có sự nhận thức cần có về WTO và cho đó là việc của Nhà nước, việc của chủ doanh nghiệp!

Thực tế cho thấy, để nền kinh tế đất nước nói chung, các doanh nghiệp nói riêng đi lên sau khi gia nhập WTO, thì đi đôi với sự ứng xử, điều hành nền kinh tế một cách chủ động, linh hoạt của Nhà nước, thì các doanh nghiệp phải hoạt động có hiệu quả và chất lượng. Hiệu quả và chất lượng của từng doanh nghiệp phụ thuộc vào sự quản lý, điều hành của người quản lý và chất lượng lao động của người lao động. Điều đó giải thích vì sao, cùng hoàn cảnh, điều kiện giống nhau, mà có doanh nghiệp ăn nên làm ra, có doanh nghiệp đổ bể.

Người lao động ở nước ta có ưu điểm là cần cù, chịu khó. Nhưng đó chưa phải là tố chất cơ bản của lao động công nghiệp. Nhược điểm lớn nhất là thiếu kiến thức - năng lực nghề nghiệp và tác phong công nghiệp. Trình độ nghề nghiệp mới dừng lại ở mức học được gì và được chỉ dẫn gì thì làm thế. Tác phong lao động thì tuỳ tiện, ít quan tâm chấp hành quy phạm kỹ thuật, quy trình sản xuất.

Chính do nhược điểm cơ bản trên, mà năng suất lao động bình quân của công nhân nước ta còn thua kém các nước đang phát triển của ASEAN từ 2-15 lần, chất lượng lao động xếp vào loại thấp (3,79 điểm/thang 10 điểm). Năng suất lao động thấp, cộng với chất lượng sản phẩm không cao là một trong những nguyên nhân làm cho sức cạnh tranh của nền kinh tế nước ta còn ở mức thấp.

Như vậy, vấn đề đặt ra là lo cho người lao động "gia nhập" WTO đã trở nên cấp bách đối với nước ta. Đó là phải đào tạo, nâng cao kiến thức và năng lực nghề nghiệp và xây dựng tác phong công nghiệp hiện đại, có tính chuyên nghiệp của người công nhân. Muốn có năng suất, chất lượng, cùng với năng lực nghề nghiệp, còn phải có thể lực - sức khoẻ. Điều kiện ăn và ở như hiện nay đối với đại bộ phận công nhân ta thì không thể có được điều đó.

Để hội nhập kinh tế quốc tế thành công, Nhà nước - đi đôi với hoàn thiện pháp luật, cơ chế quản lý - phải cùng tổ chức Công đoàn đào tạo nâng cao tay nghề, xây dựng tác phong công nghiệp và cải cách nâng cao tiền lương, tiền công cho công nhân. Bản thân người công nhân cũng phải tự rèn luyện, nâng cao trình độ và tác phong công nghiệp, để không bị "văng ra" khỏi quỹ đạo nền sản xuất hiện đại và hội nhập kinh tế quốc tế.