Thôi làm bộ trưởng: Không dễ!
Tô Phán

Hôm qua (28.6), trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua nghị quyết miễn nhiệm một số thành viên Chính phủ, nhiều đại biểu Quốc hội đã đề nghị xem xét bãi nhiệm ông Đào Đình Bình (chứ không miễn nhiệm) vì những khuyết điểm trong công tác chỉ đạo điều hành ở Bộ GTVT. Những ý kiến này đã dẫn đến tranh luận, có lúc gay gắt. Điều đó cho thấy rằng, làm bộ trưởng hay không được làm bộ trưởng nữa đều khó như nhau.

Mô hình chức vụ trong hệ thống hành chính nhà nước cũng như cơ cấu vị trí xã hội được sắp xếp theo hình nón: Càng lên cao càng ít . Chính "cơ cấu" đó sản sinh ra rất nhiều bộ lọc, càng lên cao, những bộ lọc càng chặt chẽ. Người được chọn vào vị trí bộ trưởng phải là người đã phải đi qua những bộ lọc từ thấp đến cao, và đương nhiên phải là người hội đủ các tiêu chuẩn vừa mang tính pháp quy, vừa mang tính xã hội. Như vậy, những người (số lượng rất ít) ở chức vụ bộ trưởng đã phải có quá trình phấn đấu lâu dài, thậm chí cực kỳ gian khổ.

Để trở thành bộ trưởng hoàn toàn không dễ dàng gì, khi làm bộ trưởng cũng vậy. Một khi đã ở vị trí cao trong bộ máy nhà nước- ở một khía cạnh khác còn là "công bộc của dân"- thì đi cùng với sự giám sát chặt chẽ còn có sự đòi hỏi rất cao của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, nhân dân về năng lực, phẩm chất.

Sức ép công việc, sức ép của tầm nhìn người tư lệnh lĩnh vực đòi hỏi người ở vị trí bộ trưởng phải luôn nâng cao ý thức trách nhiệm. Quyền lợi, điều kiện rèn luyện càng nhiều thì trách nhiệm càng lớn. Càng lên cao càng có điều kiện nhìn xa, nhưng rõ ràng càng nhiều gió.

Tiêu chí đánh giá một cán bộ bình thường đã khác với tiêu chí đánh giá một người dân, tiêu chí đánh giá một bộ trưởng lại càng cao hơn. Bởi vậy, nếu coi chức vụ bộ trưởng là vị trí để rèn luyện, cống hiến thì làm bộ trưởng quả là khó.

Người có chức vụ cao được Nhà nước giao quyền lớn. Nếu không biết sử dụng quyền một cách chuẩn thì rất dễ mắc khuyết điểm và dễ lạm quyền. Dùng quyền để làm những việc sai trái hoặc dùng quyền để không xử lý những việc sai trái của cấp dưới đều có khuyết điểm như nhau.

Như đã nói, Đảng, Quốc hội, Chính phủ và nhân dân đòi hỏi rất cao về năng lực, phẩm chất của bộ trưởng. Sự đòi hỏi rất cao đó có cả trong công việc và cả trong xử lý khuyết điểm. Đã ở vị trí cao thì không có nghĩa là khi có khuyết điểm bị mất chức là đã xong. Vấn đề là ra đi trong vị thế nào!

Qua một trường hợp cụ thể này, thiết nghĩ các vị bộ trưởng mới được bổ nhiệm sẽ rút ra được những điều bổ ích cho mình.