Các tổ chức phi chính phủ tại Mozambique đang tỏ ra hết sức lo lắng về những hạn chế trong việc hỗ trợ số trẻ em nhiễm HIV/AIDS hay chịu ảnh hưởng trực tiếp của căn bệnh này đang ngày một gia tăng trên quốc gia châu Phi này.

Hiện có tới hơn một triệu trẻ em Mozambique thuộc vào nhóm đối tượng cần được quan tâm, hỗ trợ. Đó là các em bản thân bị nhiễm bệnh, các em phải làm việc để chăm lo cho các thành viên khác của gia đình bị nhiễm các bệnh có liên quan tới HIV/AIDS, các em đã mất bố hay mẹ hoặc mất cả bố lẫn mẹ vì căn bệnh thế kỷ này.

Hôm thứ tư (15/6), trước hôm "Ngày trẻ em châu Phi", bàLeila Pakkala, đại diện cho quỹ trẻ em LHQ tại Mozambique nói: "Trẻ em và thanh niên chính là những đối tượng ưu tiên hàng đầu của chúng tôi trong chiến dịch phòng chống HIV/AIDS tại Mozambique".

"Căn bệnh thế kỷ đã hoành hành và tác động rất tồi tệ lên đời sống của hàng triệu trẻ em và thanh niên Mozambique, tuy nhiên, thực tế đó chưa phải đã được nhìn nhận thấu đáo. Chúng tôi đã rất cấp thiết dàn đều hàng loạt các chương trình phòng chống, điều trị, chăm sóc và hỗ trợ trẻ em và thanh thiếu niên trên đất nước này".

Ndeshi Friis, một cố vấn của tổ chức phi chính phủ Liên châu Phi đặt tại Kenya có tên gọi "Thắp sáng hy vọng cho trẻ em châu Phi" cho biết: "Mặc dù đã có rất nhiều những hỗ trợ đáng kể, nhưng chúng tôi cần phải làm nhiều hơn nữa, cần phải đến được nhiều hơn với các em mồ côi và cả những em không được bảo vệ trước đại dịch (vulnerable children – OVC). 

"Trẻ em cần phải được tiếp xúc với những diễn đàn lớn để chúng có thể bày tỏ nguyện vọng của mình, và khi đó, điều này có thể sẽ ảnh hưởng đến nền chính trị đất nước".

Cô Irene Cossa ở Kindlimuka, một hiệp hội những người nhiễm HIV và AIDS cho biết, bên cạnh việc hỗ trợ về kinh tế, những đứa trẻ trước nguy cơ đe doạ của đại dịch thật sự cần được đào tạo thêm các kỹ năng làm việc để có thể giúp đỡ gia đình chúng. Cô nói: "Hôm nay chúng chỉ là những đứa trẻ, nhưng ngày mai, chúng sẽ là những người lớn thực thụ, và khi đó, chúng cũng có những trách nhiệm to lớn cần gánh vác".

Theo những con số thống kê mới nhất của Viện thống kê quốc gia thì tốc độ lây lan của HIV/AIDS có chiều hướng xấu đi. Hiện nay, tỉ lệ lây nhiễm là 15,6%, so với năm trước là 14,9% và nếu so với bảy năm trước thì chỉ có 8,2% mà thôi.

AIDS trở thành một tr0 những nguyên nhân chủ chốt của các trường hợp ốm và tử vong của trẻ em ở Mozambique. Năm 2004, trong số 97,000 người chết bởi các bệnh tật có liên quan đến AIDS thì có 17,500 người là trẻ em dưới 5 tuổi, còn hiện nay, có hơn 91,000 trẻ em dưới tuổi 15 đang phải sống lay lắt với căn bệnh này.

Mỗi ngày có khoảng 500 người nhiễm HIV, trong số đó, 90 đứa trẻ sinh ra đã bị lây nhiễm HIV từ mẹ. Một nửa số này chết ngay trong năm đầu tiên, còn nửa còn lại không sống qua được tuổi thứ hai.

Một điều đau lòng nữa là các bé gái trưởng thành hầu như khó tránh khỏi lây nhiễm HIV: trong số 130,000 thanh niên thuộc độ tuổi từ 15 đến 19 bị nhiễm HIV/AIDS thì có tới 100,000 là nữ giới.

Ngoài một số lượng lớn trẻ em nhiễm bệnh thì còn một lượng đáng kể khác có xét nghiệm HIV dương tính cũng không ngừng gia tăng là bố mẹ chúng. Theo con số thống kê, có hơn 325,000 trẻ em và thanh niên dưới tuổi 18 sẽ có bố hay mẹ, hoặc cả bố lẫn mẹ chết bởi bệnh AIDS.

Ước tính còn khoảng 180,000 người trưởng thành nhưng ốm yếu còn lại  sẽ sống cùng với lũ trẻ. Bên cạnh những tổn thương tinh thần khi phải sống trong gia đình có người chết bởi HIV/AIDS, rất nhiều em bé phải gánh vác việc nhà rất vất vả, chăm lo cho những người ốm còn lại và tất nhiên, chúng cũng thường không được đến trường học nữa.

Trụ sở Phát triển quốc tế của Canada hôm thứ tư tuyên bố, họ sẽ ủng hộ chương trình hỗ trợ OVC của UNICEF tại Mozambique khoảng 1 triệu đô la Mỹ. Số tiên này nhằm chi dùng vào mục đích, làm sao đảm bảo cho các trẻ em trên toàn quốc gia được đến trường, được hưởng các dịch vụ chăm sóc y tế, được dùng nước sạch và các điều kiện vệ sinh an toàn.

Sara Zandamela, một nhân viên thuộc tổ chức HelpAge International (HAI) cho rằng, cũng cần chú ý quan tâm hơn tới số lượng người lớn tuổi cũng ngày một nhiều, với các đối tượng đó, cần hỗ trợ họ nhiều hơn về mặt tài chính. Cô giải thích:

"Hầu hết những người này đều là nông dân sống dựa vào đồng áng và không có nguồn thu nào thêm nữa. Điều kiện công việc khiến cuộc sống họ phụ thuộc nhiều vào thời tiết, cái họ quan tâm đầu tiên là thức ăn và điều kiện sống. Chính vì thế, bên cạnh việc kêu gọi lòng nhân ái của cộng đồng và nhà trường đối với các em bé mồ côi, HAI cũng hỗ trợ để các cụ già tham gia các dự án có thêm nguồn thu nhập, như thế, họ sẽ sẵn lòng cho con cháu mình đến trường hơn".

Trên cơ sở đó, HAI đã trợ giúp được khoảng 200,000 người già ở tỉnh Tete (một tỉnh ở phía Bắc Mozambique) và Gaza (một tỉnh ở phía Nam).

Dương Kim Thoa dịch từ